Naar verwachting zal op 1 januari 2021 de Wet franchise in werking treden. Met deze wet wordt de positie van franchisenemers tegenover de franchisegever versterkt. Tot nu toe bestond een dergelijke wet nog niet. De wet introduceert informatie- en overlegverplichtingen, en ook een instemmingsrecht voor franchisenemers bij bepaalde wijzigingen. Daarnaast worden enkele eisen gesteld aan de inhoud van de franchiseovereenkomst.
Waarom je dit moet lezen?
Franchisegevers zullen snel in actie moeten komen om te zorgen dat zij aan de wet voldoen. Voor het aanpassen van de bestaande franchiseovereenkomsten geldt een overgangsperiode. Ook franchisenemers doen er goed aan zich in de nieuwe wet te verdiepen. Dan weten ze welke wijzigen ze in hun contracten mogen verwachten.
In dit artikel bespreek ik de belangrijkste onderdelen van de wet.
Informatie
Voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst, maar ook tijdens de franchiseovereenkomst, moet de franchisegever informatie verstrekken aan de (beoogd) franchisenemers.
Ten minste vier weken vóór het sluiten van de franchiseovereenkomst verstrekt de franchisegever het volgende:
- Concept franchiseovereenkomst, met bijlagen
- Informatie over door de franchisenemer te betalen vergoedingen, opslagen of andere financiële vergoedingen en over investeringen die de franchisenemer moet doen
- Hoe en hoe vaak overleg plaatsvindt tussen franchisegever en franchisenemers
- Hoe en in welke mate de franchisegever (al dan niet met een afgeleide formule* met de franchisenemer kan concurreren
- Hoe en hoe vaak de franchisenemer kennis kan nemen van omzetgerelateerde gegevens
- Financiële positie van de franchisegever
- Financiële gegevens over de beoogde locatie van de franchiseonderneming, of – als die er niet zijn – van vergelijkbare onderneming(en)
- Overige informatie die van belang is voor het sluiten van de franchiseovereenkomst
De franchisenemer verstrekt op zijn beurt aan de franchisegever informatie over zijn financiële positie, voor zover redelijkerwijs van belang voor het sluiten van de franchiseovereenkomst.
Gedurende de franchiseovereenkomst verstrekt de franchisegever het volgende:
- Voorgenomen wijzigingen van de franchiseovereenkomst
- Van de franchisenemer verlangde investeringen
- Het in gebruik nemen van en informatie over een eventuele afgeleide formule*
- Overige informatie die van belang is voor het uitvoeren van de franchiseovereenkomst
- (Jaarlijks): In hoeverre de opslagen en andere financiële bijdragen van de franchisenemer uit het voorafgaande boekjaar de daarmee gefinancierde kosten en investeringen dekken
Overleg
Ten minste eenmaal per jaar vindt overleg plaats tussen franchisegever en franchisenemer.
Daarnaast dient de franchisegever de franchisenemer bijstand en commerciële en technische ondersteuning te verlenen. De franchisenemer moet een verzoek hiervoor aan de franchisegever kenbaar maken, en partijen treden hierover dan met elkaar in overleg.
Franchiseovereenkomst
De nieuwe wet stelt enkele eisen aan de inhoud van de franchiseovereenkomst. Die eisen hebben betrekking op de goodwill en op een eventueel non-concurrentiebeding.
Goodwill
In de franchiseovereenkomst moet worden geregeld hoe wordt vastgesteld:
- of er goodwill aanwezig is in de onderneming van de franchisenemer
- wat de omvang daarvan is
- in welke mate die goodwill aan de franchisegever is toe te rekenen
De regeling moet tevens omvatten op welke wijze de aan de franchisenemer toe te rekenen goodwill bij beëindiging van de franchiseovereenkomst wordt vergoed indien de franchisegever de franchiseonderneming overneemt en zelf voortzet of door een opvolgende franchisenemer laat voortzetten.
Non-concurrentiebeding
Gewoonlijk wordt in franchiseovereenkomst een clausule opgenomen dat de franchisenemer na afloop van de franchiseovereenkomst geen concurrerende activiteiten mag ontplooien. Zo’n concurrentiebeding wordt in de nieuwe wet aan banden gelegd. Het is alleen geldig als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- het is schriftelijk vastgelegd
- het geldt alleen voor goederen en diensten die concurreren met de goederen en diensten die onder de franchiseovereenkomst vallen
- het is onmisbaar om de knowhow te beschermen die onderdeel is van de franchiseformule
- het duurt niet langer dan één jaar na het einde van de franchiseformule
- het geografische gebied waarvoor het non-concurrentiebeding geldt, is niet groter dan het gebied waarbinnen de franchisenemer de franchiseformule heeft geëxploiteerd
Instemmingsrecht franchisenemers
Een franchiseformule is niet statisch. Franchisegevers zullen van tijd tot tijd aanpassingen willen doen om bijvoorbeeld in te spelen op marktontwikkelingen. De wet geeft franchisenemers voor wijzigingen die een financiële impact voor hen hebben, een instemmingsrecht. Zonder de voorafgaande instemming mag de franchisegever de wijzigingen niet doorvoeren.
Het instemmingsrecht geldt in de volgende gevallen:
- wijzigingen in de franchiseformule
- het exploiteren, door de franchisegever zelf of door een derde, van een afgeleide formule*
Maar het instemmingsrecht geldt alleen wanneer de voorgenomen wijziging één of meer van de volgende financiële gevolgen voor franchisenemers heeft, en die gevolgen een in de franchiseovereenkomst overeengekomen niveau te boven gaan:
- de franchisenemer moet investeringen doen
- de franchisegever introduceert of wijzigt een door de franchisenemer te betalen vergoeding, opslag of andere financiële bijdrage
- de franchisenemer moet andere kosten voor zijn rekening nemen
- de franchisenemer gaat omzet derven
In deze gevallen is de voorafgaande instemming nodig van ofwel een meerderheid van de in Nederland gevestigde franchisenemers, ofwel elk van de in Nederland gevestigde franchisenemers die te maken krijgen met de hierboven genoemde financiële gevolgen.
* Een afgeleide formule is een franchiseformule die in de ogen van het publiek erg lijkt op de franchiseformule, waardoor de indruk ontstaat dat het om dezelfde formule gaat.
Overgangsrecht
De hierboven genoemde informatie- en overlegverplichtingen gaan vanaf de inwerkingtreding van de wet meteen gelden. Ook voor de dan reeds bestaande franchiseovereenkomsten.
De eisen op het gebied van de goodwill en het non-concurrentiebeding gaan eerst alleen gelden voor franchiseovereenkomsten die na de inwerkingtreding van de wet worden gesloten. Dit geldt ook voor het instemmingsrecht. Voor bestaande franchiseovereenkomsten gaan deze voorschriften pas gelden na twee jaar.
Dit kan ertoe leiden dat er in de eerste twee jaar na inwerkingtreding van de wet verschillen gaan ontstaan in de rechtspositie van oude en nieuwe franchisenemers. Nieuwe franchisenemers hebben dan wel een instemmingsrecht. Oude franchisenemers nog niet. Dat lijkt mij niet wenselijk. Ook bij de goodwillregeling en het non-concurrentiebeding kunnen dergelijke verschillen ontstaan.
Om deze verschillen te voorkomen adviseer ik dat franchisegevers hun bestaande franchisecontracten al aanpassen voordat de eerstvolgende nieuwe franchiseovereenkomst wordt gesloten. Hierbij moet wel bedacht worden dat in het algemeen bestaande overeenkomsten alleen gewijzigd kunnen worden met instemming van alle partijen. Hier is dus overleg met en instemming van de franchisenemers voor nodig. Het is raadzaam om daar tijdig mee te beginnen.
Actie is nodig
Om aan de nieuwe wet te voldoen moeten franchisegevers actie ondernemen. Zij moeten ervoor zorgen dat de nieuw af te sluiten franchiseovereenkomsten aan de wet voldoen. Binnen twee jaar moeten zij ook de reeds bestaande franchiseovereenkomsten aanpassen. Wanneer er na inwerkingtreding van de wet nieuwe franchiseovereenkomsten worden afgesloten, is het naar mijn mening raadzaam om ook meteen de bestaande franchiseovereenkomsten aan te passen.
Daarnaast moeten franchisegevers rekening houden met de nieuwe informatie- en overlegverplichtingen en met het instemmingsrecht van franchisenemers.
Het is verstandig om hier alvast op te anticiperen. Ik help franchiseorganisaties bij het inventariseren van de noodzakelijke veranderingen in de informatiestroom en de overlegstructuur. Ook adviseer ik franchisegevers en franchisenemers bij de aanpassing van hun contracten.
Is uw vraag nog niet beantwoord of hebt u behoefte aan advies, neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag verder.